Moje top 10 powieści Science Fiction

Wiecie co? Science fiction czytam raczej nie dużo, a jeśli już to wolę takie, gdzie nawalają do siebie z broni laserowej, niż takie, gdzie chodzą i smęcą. Niemniej jednak kilka książek z tego gatunku udało mi się przeczytać. Jako, że niektóre z nich nawet były obiektywnie dobre postanowiłem ułożyć z nich top-listę, bo wszystkie z nich warto polecić.

Nie zmienia to faktu, że lista ta jest skrajnie subiektywna, nawet jak na mnie.

Tak, wiem, że to trochę monotonne, ale zwróćcie uwagę, jaki mamy miesiąc.

A te top-listy łatwo się pisze.

Btw. Wesołych świąt!

10) Autostopem przez galaktykę

Zaczniemy od pozycji, która jest niewątpliwym klasykiem gatunku, a która jednocześnie jest dziełem bardzo nietypowym. Mianowicie jest to absurdalna komedia, z akcją umieszczoną w kosmosie.

Ziemia zostaje zniszczona przez budowlańców konstruujących galaktyczną autostradę. Jedyny ocalały, wraz z gwiezdnym podróżnikiem oraz kilkoma dziwolągami wędruje przez wszechświat tytułowym autostopem. Ścigany jest natomiast przez przedstawicieli najinteligentniejszego, zamieszkującego naszą planetę gatunku (ziemię wg. książki zamieszkiwały trzy inteligentne gatunki, przy czym ludzie byli na trzecim miejscu) ucieka, jak kosmos długi szeroki.

Mimo, że wydawać się może tylko zwykłą głupawką książka ta jest niezwykle mądra. Zawiera na przykład odpowiedź na Wielkie Pytanie O Życie, Wszechświat I Całą Resztę.

9) Fundacja

Grupa naukowców, którzy narazili się lokalnej bezpiece zostaje zesłana na wyeksploatowaną planetę, gdzie zająć ma się pracą nad epokowym dziełem: Encyklopedią Galaktyczną. Wkrótce okazuje się, że Encyklopedia jest śmiesznym tworem, a fundacja ma inny cel. Ma stać się zalążkiem przyszłej cywilizacji, która odrodzić ma się po tym, jak wszechświat nieuchronnie pogrąży się w barbarzyństwie.

Fundacja jest dziełem bardzo mocno zainspirowanym upadkiem Cesarstwa Rzymskiego oraz jego przebiegiem. Stawia ważne pytania o przyszłość naszej cywilizacji oraz o to, czy z całą pewnością jest ona wiecznotrwała. Oraz co nastąpi po niej i czy możliwe jest, by coś nastąpiło…

8) Kontakt

Mieszczące się w Nowym Meksyku laboratorium odbiera sygnał od obcej cywilizacji. Pierwszym z nich jest ciąg 261 pierwszych liczb ciągłych. Druga wiadomość jest już bardziej niepokojąca…

Warto zwrócić uwagę, że ta nagrodzona nagrodą Locusa powieść miała dwa polskie tłumaczenia. Pierwsze, Michała Bończy uchodzi jednak za beznadziejne. Czytać należ drugie z 1997 autorstwa Mirosława Jabłońskiego.

7) Żołnierze kosmosu

Daleka przyszłość. Ludzie toczą wojnę z gatunkiem obcych nazywanym „Robalami” (w odróżnieniu od filmu nie są to jednak pseudo-zergowie, ale normalna rasa wykorzystująca rozwiniętą technologię). Ziemia jest światem bardzo militarystycznym, gdzie pełnię praw obywatelskich posiadają jedynie wojskowi.

„Żołnierze Kosmosu” stawiają pytania na temat owych praw obywatelskich, konieczności prowadzenia wojny, wymierzania kar etc. Przedstawają spojrzenie z drugiej strony barykady, przez co powieść wzbudziła szereg kontrowersji, momentami nazywano ją wręcz faszystowską.

Ja czytając nią widziałem raczej karykaturą książek pacyfistycznych. Ponoć Heinlei napisał ją w odpowiedzi na działania idealistycznych ruchów antywojennych, wzywających rząd USA do irracjonalnego, jednostronnego rozbrojenia.

6) Wieczna wojna

Silnie antywojenna i antymilitarystyczna powieść stanowiąca odpowiedź na „Żołnierzy Kosmosu”. Fabuła przenosi nas w niedaleką przyszłość (w zasadzie jest to już chyba teraźniejszość) w trakcie której ludzkość uwikłana jest w międzygwiezdny konflikt z obcą cywilizacją nazywaną Tauranami. Wszelkie próby nawiązania kontaktu zawiodły, zostaje więc walka na wyniszczenie. Jako, że podróże międzygwiezdne odbywają się w prędkościach podświetlnych bohaterem jest żołnierz, który, dzięki efektom relatywistycznym przeżywa konflikt od pierwszego, ludzkie kontrataku do chwili zakończenia działań wojennych.

Okres ten ciągnie się przez tysiące lat.

W tym czasie na ziemi zachodzą nieodwracalne zmiany cywilizacyjne.

Wieczna wojna posiada także swoje, rewelacyjne moim zdaniem wydanie komiksowe. Oraz niestety dwie kontynuacje: „Wieczna Wolność” i „Wieczny Pokój”, które nie są już takie dobre.

Obydwie książki („Wojna” i „Żołnierze”) były bardzo wpływowe, dając początek całemu gatunkowi military fiction.

5) Wojna światów

Jedna z najważniejszych książek fantastyki, która stworzyła cały inwazjno-galaktyczny gatunek. Narrator: bezimienny pisarz-filozof, być może personalizacja samego Wellsa jest świadkiem lądowania Marsjan. Ci wkrótce okazują się być wrogo nastawionymi. Wyposażeni w monstrualne machiny kroczące oraz broń masowej zagłady rozpoczynają podbój świata. Armie Imperium Brytyjskiego okazują się wobec nich całkowicie bezradne. Ludność cywilną natomiast ogarnia panika.

Jak mówiłem: książka jest bardzo wpływowa. Jej największą wadą jest natomiast fakt, że jej akcję powielono potem miliony raz w niezliczonych adaptacjach i paszkwilach.

Powieść ta odmieniła fantastykę, która do tej pory była optymistyczno-eskapistyczna. Po jej wydaniu trafiły do niej też ostrzeżenia i nuty apokaliptyczne.

4) Hyperion

Na planetę Hyperion, przybywa siedmioro pielgrzymów, każdy w swoim celu. Są to Kapłan, Żołnierz, Poeta, Uczony, Detektyw, Kapitan oraz Konsul. Ich celem jest odwiedzenie Grobowców Czasu strzeżonych przez istotę zwaną Chyżwarem.

Nie da się jednak ukryć, że jest to unikatowe dzieło. Oraz jednocześnie jedna z najważniejszych pozycji dla Science Fiction w ogóle.

3) Piknik na skraju drogi

W kilku miejscach naszej planety wylądowali obcy. Cel ich wizyty jest nieznany, nie próbowali planety bowiem podbijać, niszczyć, ani nawet badać. Przeciwnie, po kilku dniach pobytu ich statki wzbiły się w niebo i znikły. Pozostały po nich niebezpieczne strefy, a w nich artefakty, kontrolę nad którymi (często nielegalnie) prubują zdobyć rozliczne organizacje.

Strefy te ogrodzone są więc przez wojsko i strzeżone, tym bardziej, że znajdujące się w nich przedmioty częstokroć są wyjątkowo niebezpieczne, a spotkanie się z ich zawartością grozić może śmiercią. Istnieją jednak czarnorynkowi handlarze, którzy handlują wykradzioną ze środka zawartością, oraz ludzie, dla którzy zakradają się do środka, by artefakty obcych wykradać. Ludzi tych nazywa się „stalkerami”.

Jeśli się zastanawiacie, to właśnie z tej książki pochodzi owo słowo.

„Piknik” w prawdzie nie porywa akcją i bohaterami, jednak posiada wyjątkowo charyzmatyczną, zagadkową wizję.

Btw. Jeśli jesteśmy już przy Pikniku, to wkleję jedną z moich ulubionych piosenek Kaczmarskiego, pośrednio inspirowaną książką:

2) Niezwyciężony

Jest to opowiadanie, a może raczej: minipowieść Stanisława Lema. Jak w wielu utworach science fiction mamy tu do czynienia z utworem detektywistyczno-inżynieryjnym. Załoga gwiezdnego krążownika „Niezwyciężony” przybywa na niezamieszkaną planetę, by wyjaśnić tajemnicę zaginięcia bliźniaczego okrętu „Kondor”. W tym celu musi rozwikłać tajemnicę planety.

Kiedy pierwszy raz przeczytałem to opowiadanie byłem bardzo młody (miałem podówczas może z 12 lat) i było to moje pierwsze spotkanie z dorosłą fantastyką. Wywołało ono na mnie trwał wrażenie. I nie dziwię się temu. Jest to bowiem niesamowity utwór poruszający pytania o rozwój maszyn i techniki, które po dziś dzień nie dość, że są tak samo aktualne, to jeszcze pozostają tak samo bez odpowiedzi.

1) Diuna

Daleka przyszłość. Ludzkość podbiła w zasadzie całą galaktykę. Najważniejszą planetą tego wszechświata jest jednak Diuna, pustynna planeta z bardzo niewielką ilością wody, na powierzchni której pozyskuje się jednak materiał o nazwie „przyprawa” lub „melanż” będący najbardziej poszukiwanym dobrem we wszechświecie. Przyprawa posiada ogromne zastosowania kulinarne, jest doskonałym narkotykiem oraz, co najważniejsze umożliwia prorocze wizje, dzięki którym nawigatorzy statków kosmicznych mogą przemierzać wszechświat.

Powiedziałbym, że Diuna jest dla science fiction książką o takim samym znaczeniu, jak Gra o Tron dla fantasy. Co więcej książka porusza cały szereg pytań: o środowisko i ekologię, dynamikę władzy, upadanie imperiów, sens życia, kształtowanie się religii, dynamikę płci…

Wymieniać można tysiącami…

Ps. Należy zwrócić uwagę na jeden fakt. Na rynku jest wersja książki przetłumaczona przez Jerzego Łozińskiego. To, co ten tłumacz zrobił z „Władcą Pierścieni” jest legendarne, ale nie umywa się nawet do tego, jak postąpił z „Diuną”.