Expanse – idźcie i oglądajcie z tego wszyscy:

W zasadzie już w 2015 roku przestałem recenzować seriale, gdyż tekstów o nich nikt nie czytał. Dziś postanowiłem zrobić wyjątek i to pomimo że obecny sezon jeszcze się nie zakończył, ponieważ chcę zareklamować produkcję z jednej strony mało znaną, a z drugiej, przynajmniej moim zdaniem bardzo, bardzo dobrą, którą zwyczajnie warto obejrzeć.

Pora więc na jedno z najciekawszych, telewizyjnych widowisk science fiction ostatnich lat.

Świat przedstawiony:

Fabula „Expanse” przenosi nas w relatywnie bliską przyszłość, w okolice roku 2200. Ludzkość wyruszyła w kosmos, jednak nie zdołała (jeszcze) opuścić naszego układu planetarnego. Mimo to osiągnęła już spore sukcesy w podbijaniu gwiazd. Obecnie wiec przedstawiciele Homo Sapiens żyją nie tylko na Ziemii i Księżycu, ale skolonizowali tez Marsa, pas asteroid oraz niektóre księżyce gazowych gigantów jak krążący wokół Jowisza Ganimedes.

Jednak między ludźmi nie ma porozumienia. Ziemia, która dobrobyt (średnia długość życia: 120 lat) zbudowała dzięki mądrym inwestycjom i odwadze pionierów krytykowana jest z powodu rozleniwienia jej mieszkańców, żyjących dzięki rozdawnictwu i socjalowi. Glosy krytyki płyną w szczególności z Marsa, młodej, energicznej potęgi, gdzie ceni się kreatywność i pracowitość, a byt każdego zależy od tego, co sam dokłada do wspólnej puli. Podczas, gdy narody Ziemi jak zwykle dzielą małostkowe spory, relatywnie nieliczna populacja Marsa jednoczona jest wspólnym marzeniem o zielonej planecie, która powoli, lecz wytrwale Marsjanie budują. Ideologia ta jest na tyle atrakcyjna, że na Marsa ściągają specjaliści z całego układu. W efekcie planeta ma najlepszych żołnierzy, najlepszych inżynierów, najzdolniejszych naukowców i biznesmenów…

Stosunkowo najgorzej (przynajmniej na pierwszy rzut oka) mają mieszkańcy Pasa (średnia długość życia: 69 lat), którym zamożność zawdzięczają zarówno Ziemia jak i Mars. Tych nikt w prawdzie jakoś specjalnie nie prześladuje, ani nie wyzyskuje, jednak życie w Pasie jest bardzo ciężkie: woda jest reglamentowana, tlen też jest towarem deficytowym. Wielu „Pasiarzy” cierpi z powodu zwyrodnień spowodowanych złymi warunkami: niską grawitacją, niedotlenieniem, brakiem światła, życiem w środowisku skażonym w skutek górniczych awarii… W Pasie nie ma dobrobytu utożsamianego z Ziemią czy Marsem, a fakt, że Pasiarze często pracują na rzecz cudzego interesu (co widać choćby na Ceres, ongiś pokrytej lodem, a obecnie cierpiącej niedostatki wody, gdyż cały lód spożytkowano do terraformowania Marsa) tylko kole ich w oczy. Tym bardziej, że po kilku pokoleniach w kosmosie nie czują już związku ani z Ziemią, ani z Marsem i nawet mówią w we własnym pingliszowym języku „lang Belta” powstałym z połączenia hiszpańskiego, chińskiego, suahili, indyjskiego, polskiego i rosyjskiego. Ich separatyzm potęguje dodatkowo fakt, ze wielu z nich, na skutek dorastania w słabej grawitacji nie jest już w stanie żyć ani na Ziemi ani na Marsie, co samo w sobie ma wydźwięk symboliczny.

Zarys fabuly:

Fabula prowadzona jest podobnie jak w „Grze o tron” z punktu widzenia trzech, zdawałoby się niezwiązanych i geograficznie oddalonych gromad ludzi. Pierwszą i zarazem tą z którą spędzimy najwięcej czasu jest załoga statku Canterbury, holownika lodu dostarczającego wodę z planet zewnętrznych do koloni lezących w Pasie. Złożona z przypadkowo dobranych weteranów, wyrobników i życiowych rozbitków gromada przypomina bohaterów pierwszego Obcego. Bardziej zależy im na starczeniu towaru do portu i zgarnięciu premii za szybki transport, niż czymkolwiek innym, a polecenia „z góry” traktuje jak Boże dopusty.

Niestety, jak w wymienionym filmie rutynę rejsu przerywa jej przypadkowo odebrany sygnał S.O.S, który sprawia, ze „Canterbury” staje się elementem ogólnokosmicznej gry o władzę.

Jednocześnie na Ceres Josephus Miller detektyw łączący w sobie cechy chandlerowskiego Philipa Marlowa z Rickiem Decartem z Blade Runnera wynajęty zostaje do odnalezienia Julie Mao, zbiegłej z domu córki ziemskiego multimilionera.

Na Ziemi tymczasem pani podsekretarz Narodów Zjednoczonych Christien Avasaala staje przed koniecznością zażegnania największego kryzysu w jej karierze.

To, co geeki lubią najbardziej:

Już w pierwszym odcinku daje się zauważyć, że Expanse prowadzi bardzo otwarty dialog z klasyką gatunku. Jego przejawem jest twórcze wykorzystanie wielu, znanych i lubianych motywów, wykorzystanych jednak do stworzenia nowej jakości. Mamy wiec w fabule spiskujące korporacje, jak w Cyberpunku, atmosferę jak z Pamięci Absolutnej i Blade Runnera, kilka pomysłów wziętych z ich Dickowskich oryginałów, załogę rutyniarzy, zainteresowanych tylko tym, by na czas wykonać robotę niczym na Nostromo, potem pojawiają się też motywy z Żołnierzy Kosmosu i Wiecznej Wojny, zgrana załoga gwiezdnych kowbojów na bakier z prawem jak w Firefly, polityka jak w Grze o Tron oraz powoli narastające, tajemnicze zagrożenie jak w tejże.

Z powodu tych ostatnich elementów Expanse nazywane jest czasem „Grą o tron w kosmosie”, aczkolwiek jest to określenie nieusprawiedliwione. Serial, mimo, że potrafi być brutalny i okrutny jest dużo bardziej wyważony, niż produkcja HBO. Nie ma w nim tez tak wielu przegięć, jak w wzmiankowanej serii, taplania się w krwi i cyckach czy innych przejawów szczeniactwa.

Niemniej jednak każdy, kto jest obeznany z fantastyką znajdzie tu coś u siebie. Jednocześnie motywy te są zebrane z taką wprawą, że trudno tu o nudę czy wtórność.

Kosmos bez hipernapędów:

Jednym z tych elementów, jakie są świeże, w szczególności jak na serial telewizyjny było stworzenie świata przyszłości bez magicznych, ułatwiających autorom życie wynalazków. Trafiamy więc w przyszłość, gdzie ludzie muszą sobie radzić z podbojem kosmosu bez antygrawitacji, hipernapędu, podprzestrzeni, czarodziejskich reduktorów przeciążeń, wymienników atmosfery, laserów, szmaserów i tym podobnego crapu znanego z tysięcy innych produkcji science fiction.

Trudno mi oceniać, bowiem jestem tylko historykiem, a nie inżynierem, ale wizja przyszłości z Expanse wydaje mi się najbardziej wiarygodna, jakie widziałem do tej pory w telewizji. Wiele elementów, które pojawiają się w filmie to rzeczy, o jakich można przeczytać w książkach popularnonaukowych oraz obejrzeć na Discovery Science.

Do tego wszystko to jest bardzo pieczołowicie oddane. Wysadzone w powietrze statki kosmiczne nie znikają, tylko sypią na wszystkie strony gradem odłamów. Umieszczona na orbicie bomba atomowa jest straszniejsza, niż stacja kosmiczna z wielkim laserem, w każdym pomieszczeniu znajduje sie awaryjny zestaw do latania przedziurawionego poszycia okrętu. Przebicie pancerza sprawia nie tylko, ze zaczyna wypływać powietrze, ale tez, ze dookoła latają rykoszety…

Jest to nowe i takie nietelewizyjne, ze aż chce się oglądać.

Książkowy oryginał:

Polskie wydanie książkowego „Expanse” cieszy się raczej złą sławą. Na szczęście w 2018 wydawnictwo Mag planuje wznowić cykl i najpewniej naprawi błędy pierwotnego wydawcy.

Z „Grą o tron” Expanse łączy bardzo mocno jeden element: oparcie na książkowym oryginale. Cykl „Przebudzenie lewiatana” nie zrobił u nas furory i jego wydawanie zakończono po pierwszym tomie. Patrząc na internetowe komentarze, w których ludzie narzekają na błędy w tłumaczeniu, kiepską redakcję, czy takie wady jak pomylone tytuły rozdziałów jego klęska nie wydaje się dziwna. W Stanach jednak nie tylko doczekał się licznych kontynuacji, ale też nagród, w tym nominowany był do dwóch najbardziej prestiżowych odznaczeń, jakich cykl fantastyczny może się dosłużyć: Hugo i Locus jako najlepsza powieść science fiction.

Trudno się temu dziwić, bowiem Expanse jest nie tylko prawdziwym science fiction, które przynajmniej stara się oddawać możliwe realia, ale też świetnym serialem akcji i dramatem zarazem.

A w wypadku jego serialowej adaptacji także świetnym widowiskiem.