Ostatni obrońca Kaer Mordhem:

Jeśli ktoś śledzi mój cykl „Przeczytane” zauważył zapewne, że kilka miesięcy temu omawiany był tam zbiór opowiadań Zelaznego pod tytułem „Ostatni obrońca Kamelotu”. W zbiorze tym rzuciło mi się w oczy w szczególności tytułowe opowiadanie, które w sposób niezwykły swoją strukturą przypomina utwór „Okruch lodu” Andrzeja Sapkowskiego.

Spójrzmy więc:

	Ostatni obrońca Kamelotu	Okruch lodu:
Preludium	Ulicą pięknego, nowoczesnego miasta idzie starszy mężczyzna. Nagle zauważa go kilku bandytów i próbują go obrabować. Mężczyzna okazuje się jednak legendarnym wojownikiem Lancelotem, spuszcza im więc łomot.	Legendarny wojownik Geralt z Rivii nurza się po uszy w śmieciach i odpadach, gdzie udał się, by pokonać strasznego potwora -ludożercę, z licznymi ofiarami na koncie.
	Starcie to jest zwykłą bójką.	Wiedźmin walczył dla pieniędzy.
	Mimo to Lancelot czuje się tą walką pobudzony, jakby wrócił do rycerskiej młodości.	Wiedźmin jest absolutnie znużony i emocjonalnie wypalony.
Akt I	Lancelot spotyka się z pewną kobietą.	Wiedźmin spotyka się z pewną kobietą.
	Jest to jego stara znajoma.	Jest to jego stara znajoma.
	Czarodziejka Morgana La Fey.	Czarodziejka Yennefer.
	Łączy ich wspólna, choć skomplikowana i nie zawsze dobra przeszłość.	Łączy ich wspólna, choć skomplikowana i nie zawsze dobra przeszłość.
	Przez jakiś czas rozmawiają.	Przez jakiś czas rozmawiają.
	O przyszłości, przeszłości i teraźniejszości.	O przyszłości, przeszłości i teraźniejszości.
	Ważnym tematem okazują się baśnie i legendy.	Ważnym tematem okazują się baśnie i legendy.
	Które w większości są obiektywną prawdą, mimo że popadły w zapomnienie.	Które są zmyśleniem, acz kryje się w nich okruch prawdy.
	Rozmawiają też o współczesności.	Rozmawiają też o współczesności.
	I oboje zgadzają się, że jest ona raczej dobra.	Wobec której Geralt pełen jest ambiwalentnych uczuć.
Akt II	Okazuje się, że spotkanie Lancelota i Morgany nie jest przypadkowe.	Okazuje się, że spotkanie Geralta i Yennefer nie jest przypadkowe.
	Przyprowadziło ich tu przeznaczenie.	Yennefer celowo ich tu przywiodła celowo.
	W mieście jest bowiem jeszcze jeden czarodziej	W mieście jest bowiem jeszcze jeden czarodziej
	Jest to Merlin.	Jest to Istredd.
	Wielki przyjaciel Lancelota.	Kochanek Yennefer.
	Morgana ostrzega Lancelota, że Merlin pragnie odbudować Okrągły Stół.	Geralt zostaje poinformowany o tym, że Istredd sypia z Yennefer.
	Oboje dochodzą do wniosku, że idea jest kiepska, a we współczesnych czasach (opowiadanie toczy się w trakcie zimnej wojny) doprowadzić może to do katastrofy.	Geralt jest osobiście urażony.
Akt III	Lancelot udaje się na spotkanie z Merlinem.	Geralt udaje się na spotkanie z Istreddem.
	Oboje dyskutują, nie udaje im się dojść do konstruktywnych wniosków.	Oboje dyskutują, nie udaje im się jednak dojść do konstruktywnych wniosków.
	Lancelot staje więc do konfrontacji z magiem.	Wiedźmin staje więc do konfrontacji z magiem.
	Na jego drodze stają podstępy, pułapki, czary i demony.	Na jego drodze stają podstępy, pułapki, podstępy i zbiry.
	Koniec końców stają jednak twarzą w twarz.	Koniec końców stają jednak twarzą w twarz.
	I Lancelt zabija Merlina w pojedynku.	Geralt odmawia pojedynku z Istreddem.
Zakończenie.	Lancelot i Merlin umierają.	Oboje rozchodzą się.
	Konający Lancelot widzi Morganę i czuje się, jakby wracał do domu.	Yennefer jednak porzuciła ich obydwu i są teraz totalnie, emocjonalnie zdruzgotani.

Podsumowując:

Sądząc choćby po lekturze „Rękopisu znalezionego w smoczej jaskini” Andrzej Sapkowski jest co najmniej bardzo dobrze obeznany z twórczością Rogera Zelaznego. Co więcej mało prawdopodobne jest, by taki fanatyk epoki arturiańskiej je przegapił. Utwory te są do siebie bardzo podobne planem i przebiegiem akcji, jednak różnią się na wszystkich innych poziomach.

Tak więc opowiadanie Zelaznego traktuje o heroizmie i potrzebie walki o ideały, oraz o konfrontacji idealista vs. fanatyk. Ma pozytywny wydźwięk, a heroizm mimo, że wiąże się z najwyższą ofiarą jednak ma wartość samą w sobie. Odwaga w stawianiu czoła przeciwieństwom losu jest nagradzana.

Opowiadanie Sapkowskiego jest zupełnie inne. Traktuje o konfrontacji niedojrzałego romantyka z osobnikiem emocjonalnie dojrzałym. W roli tego drugiego, nietypowo dla siebie, występuje wiedźmin Geralt. Największą cnotą okazuje się natomiast zaniechanie walki i pogodzenie się z sytuacją.

Różnią się też znacząco atmosferą. „Okruch lodu” jest jednym z najpaskudniejszych, a z całą pewnością najbardziej pesymistycznych opowiadań Sapkowskiego. Wszystko w nim jest wstrętne: ludzie, miasto, potwór, okoliczności walki z nim, sytuacja opisywana przez Yennefer. Ważnym tematem są też bajki, te jednak okazują się tylko ujętymi w piękne słowa próbami opisania zjawisk naturalnych.

Inaczej jest w wypadku utworu Rogera Zelaznego. Ten jest bardzo bajkowy, w legendach okazuje się być bardzo dużo prawdy, a mimo że przez wieki strywializowały się, to nadal stanowią poważne niebezpieczeństwo.

W zasadzie trudno powiedzieć dlaczego Sapkowski zdecydował się na tego typu polemikę z Zelaznym, ale podobieństwa te są (przynajmniej dla mnie) bardzo interesujące. I rzucają sporo światła na jego twórczość.