Razem napiszmy książkę fantasy: pomysł

Wszystko zaczęło się od pomysłu…

Z pomysłami różnie to bywa. Prawda jest taka, że ludzie twórczy mają ich pełno, a na jeden, który zostanie zrealizowany zwykle przypada tysiąc takich, które umrą tylko dlatego, że trzeba między nimi wybierać…

Nie inaczej było w tym wypadku. Prawdę mówiąc cały czas mam całą masę pomysłów na krótsze i dłuższe utwory, zarówno związane z uniwersami Gambitu oraz Zielonogórskiego, jak i niezależne. Najbardziej pociągają mnie jednak dwa, które nazwałem „Władca Ognia” i „Mroczny wojownik”.

Osobiście wolałbym nawet zająć się tym pierwszym. Miałaby to być beletryzacja mitów wikingów, a dokładniej: legend związanych z jedną z najciekawszych i najbardziej zagadkowych ich postaci, czyli z Lokim. Pisana byłaby z pierwszej osoby i z jego oczu oraz opowiadałaby o jego początkowej przyjaźni z Odynem, konflikcie w jaki popadł z innymi bogami, oraz ostatecznie jego uwięzieniu oraz zapowiedzi Ragnaroku.

Problem z tym pomysłem polega na tym, że niedawno taki „niszowy pisarz”, o którym „na pewno, ale to na pewno nie słyszeliście” czyli Neil Gaiman napisał książkę pod tytułem „Mitologia nordycka” i wypadałoby sprawdzić, co mu z tego wyszło. A ja nie bardzo mam ku temu warunki.

Fotografia warunków, czyli „kupka wstydu”.

Tak więc zająłem się „Mrocznym wojownikiem”.

Pomysł na „Mrocznego wojownika” rozwijał się długo i składa się z serii idei, które pojawiały się w mojej głowie przez lata.

O czym ma być książka?

O „Mrocznym wojowniku” wspominałem już kilkukrotnie. Opowiadać ma o generałach pewnego mrocznego imperium, którzy, po upadku trzęsącego tym wszystkim Dark Lorda toczą wojnę o podział jego ziem, jak diadochowie po śmierci Aleksandra Wielkiego.

Wydaje mi się, że użyłem kilka razy w opisie fabuły słów „Mordor”, „Sauron” i „Nazgule”, które to słowa wywoływały nadmierną konfuzję.

Ma być to mroczna, poważna opowieść, zupełnie inna od komedii, które do tej pory pisałem.

Pytanie czy na pewno żyli długo i szczęśliwie?

Taka typowa opowieść, utożsamiana z fantasy traktuje o tym, jak to bohater zabija smoka, zdobywa jego skarb i zyskuje rękę księżniczki. Faktycznie fabuła ta ma więcej wspólnego z legendą o świętym Jerzym lub Sagą o Wolsungach, niż z współczesnym fantasy.

Od liceum zawsze ciekawiło mnie jednak, co będzie dalej.

Bo spójrzcie: rycerz (albo jeszcze lepiej: szewczyk) dostaje się między koronowane głowy, zdobywa pół królestwa i sam tą koronowaną głową się staje. Musi nagle zajmować się panienką, z którą ledwie się znają, całą jej rodziną, która nagle została okrojona z majątku, sam jest człowiekiem znikąd, otoczonym bandą podstępnych dworzan, z którymi też musi się borykać… Królestwo jest zniszczone, chłopi głodują i być może się buntują, za granicą sąsiedzi, korzystając z okazji ostrzą miecze…

Fantasy nie za bardzo zajmuje się tym tematem.

Owszem, był podejmowany.

Próbował to zrobić Tolkien w swoim „Nowym cieniu”. Akcja utworu miała dziać się stulecia po zakończeniu Władcy Pierścieni i opowiadać o stopniowym upadku Gondoru. Z pomysłu tego jednak zrezygnował:

Zacząłem pisać opowieść, która dzieje się jakieś sto lat po Upadku [Saurona], okazała się ona jednak złowrogą i przygnębiającą. Ponieważ mamy tam do czynienia z Ludźmi, nieuchronnie dotykamy najżałośniejszej z cech ich natury: szybkiego znudzenia się dobrem. Lud Gondoru w latach pokoju, sprawiedliwości i dobrobytu jest niezadowolony i niespokojny – tymczasem monarchowie i następcy Aragorna stają się już tylko władcami i zarządcami – jak Denethor lub nawet gorzej. Odkryłem, że już tak wcześnie rozsiewa się w Gondorze rewolucyjny spisek, w którego centrum znajduje się coś w rodzaju religii satanistycznej; tymczasem gondoryjscy chłopcy zabawiają się w Orków i pozostawiają za sobą zniszczenie. Mógłbym napisać „thriller”, dreszczowiec o spisku, o jego odkryciu i obaleniu – byłby to jednak tylko dreszczowiec. Nie wart fatygi.

Tolkien ma tutaj trochę racji, omówię to punkt niżej.

Większość autorów fantasy miała inne podejście. Dobrym przykładem może być tutaj cykl Riftwar Raymonda E. Feysta. Postacie zaczynają jako typowa zbieranina młodzieńców. Jest tam więc uczeń czarodzieja, młody książę, kilkoro giermków i chłopskich synów, złodziejaszek… Wraz z upływem cyklu zostają bohaterami, arcymagami i szlachcicami, doczekują się potomstwa, to też zostaje bohaterami oraz arcymagami i w ten sposób historia się kręci. Powstaje taka dynastia herosów.

Problem w tym, że życie tak nie wygląda. Żeby zweryfikować, jak to się faktycznie toczy wystarczy zajrzeć na Wikipedię i poczytać historię dowolnej dynastii władców. Zawsze kolejność królów wygląda tak: Pierwszy, Wielki, Pohańbiony, Odnowiciel, Wygnaniec, Wyzwoliciel, Bezradny, Zjednoczyciel i tak dalej i tak dalej. Synowie muszą naprawiać coś, co spierniczył ojciec.

Prawidłowość tą, zarówno w historii jak i fantasy zauważył George R. R. Martin, którego pierwszy tom „Pieśni lodu i ognia” zatytułowany „Gra o Tron” jest w zasadzie rozprawą z naśladowcami Tolkiena.

„Gra o Tron” zaczyna się w momencie, w którym u Feista lub innego Goodkina kończyłaby się pierwsza trylogia, a zaczynała druga. Rozwija się zgodnie ze schematami tego typu utworów.

A potem nagle wszystko szlak trafia, jak w prawdziwym życiu.

I po wielu tomach dochodzi do etapu Odnowicieli, Wyzwolicieli i Zjednoczycieli.

Zjawisko cyklów koniunkturalnych:

Poniższe wynika z istnienia zjawiska zwanego jako „cykle koniunkturalne”, które dotykają wszystkiego, gdzie tylko istnieją jakieś zasoby.

Cykle są cztery: krótkie, trwające 2-3 lata, dwa średnie: trwający około 10 lat i trwający około 25 lat oraz najdłuższy, cykl Kondratiewa, trwający około 50 lat.

Cykle, niezależnie od długości mają taką samą naturę. Pewnego dnia przychodzi inwestor i wpada na pomysł inwestycji. Ta przynosi pieniądze. Natychmiast znajdują się tacy, którzy tych pieniędzy zaczynają mu zazdrościć i inwestują w to samo. Zaczynają zarabiać tak samo dobrze. Pojawiają się więc kolejni inwestorzy, którzy powielają pomysł, jednak konkurencja jest już spora i zyski nie są takie dobre. W końcu o sytuacji dowiaduje się ulica. Tylko, że to od kilku lat nie jest już okazja. Teraz rynek jest już podzielony, jest na nim spora konkurencja, najlepsze okazje zostały już wyczerpane, a za wejście w te kiepskie trzeba więcej płacić.

Jednak ludzie są głupi i dalej się w to pchają. W końcu jeden z drugim odkrywa, że zapłacił więcej, niż ma zysków. Jako, że inwestowali w to pieniądze z kredytów, nie mają za co ich spłacić. W rezultacie banki, gdzie trzymali kasę bankrutują, wraz z oszczędnościami innych, a kryzys rozlewa się na kolejne sektory…

Działa to tak samo w każdej dziedzinie, gdzie istnieją jakiekolwiek zasoby. Z cyklami koniunkturalnymi zmagają się zarówno maklerzy na giełdzie, jak i mrówki uprawiające grzyby na sawannie. Bo gdy gdzieś powstanie jedno mrowisko, które dobrze sobie radzi z grzybkami, to mrówki się mnożą, mrowisk przybywa, w końcu docierają do miejsc gdzie nie da się grzybów hodować. Więc by nie zdechnąć z głodu zaczynają wojny z innymi mrówkami, aby ukraść im grzyby i miejsca do ich hodowli. Kryzys rozlewa się więc na kolejne sektory…

Rzecz w tym, że systemy demokratyczne i kapitalistyczne przechodzą kryzysy stosunkowo łagodnie, w odróżnieniu od systemów autokratyczno-oligarchicznych.

W kapitalizmie głównym zasobem są cyferki, które nie mają fizycznego odbicia w rzeczywistości. Tak więc ich brak kończy się tym, że ludzie trafiają na ulice i rząd musi im pomagać zasiłkami.

W systemie aurytarnym głównym zasobem są ludzie, którzy mają robić to, co im im się karze: walczyć na wojnach, płacić daniny i pracować. Bo, jak nie, to w pysk. I gdy nadchodzi katastrofa, to na nich spada hekatomba.

W demokracji nikt też raczej nie wpada na pomysły w rodzaju „A, pierdolnę se nagrobek na środku pustyni. Sto pięćdziesiąt metrów wysoki, dwieście trzydzieści długi i tyle samo szeroki. Całe państwo będzie na niego dwadzieścia lat pracować. Jak umrę, wszyscy sąsiedzi będą mi zazdrościć. Opłaci się!” Pieniądze wykorzystywane są na zakup mniej lub bardziej pożytecznych rzeczy. A nie na zupełne pierdoły.

Efektem jest to, że o ile państwa kapitalistyczno-demokratyczne raz na jakiś czas wstrząsa kryzys stulecia, tak państwa autorytarne albo się walą, albo popadają w długotrwałe okresy regresu, jak Rzym za późnej Republiki i późnego Cesarstwa, czy też Cesarstwo Chińskie przez większość własnej historii.

Tak więc chęć napisania książki o upadającym imperium, które weszło w dołek, była kolejnym pomysłem.

Lektura „Piechota atakuje”:

„Piechota atakuje” jest pamiętnikiem z okresu I wojny światowej Erwina Rommla.

Sam Rommel był postacią co najmniej kontrowersyjną. Już w trakcie wojny był on kreowany przez aliancką propagandę na „dobrego Niemca”, nie z uwagi na zasługi, co raczej dlatego, że Alianci wiedzieli, że po zakończeniu wojny będzie trzeba się z kimś dogadywać. Co więcej: w odróżnieniu od większości niemieckich generałów nie był uwikłany w zbrodnie wojenne. Udział w spisku na życie Hitlera tylko wspomógł tą legendę.

Jednak bliższe prześwietlenie tego człowieka nie wskazuje na tak świetlaną przeszłość.

Rommel ukończył akademię oficerską i w 1914 był młodym porucznikiem. Przeszedł wszystkie fronty I wojny światowej i został wielokrotnie odznaczony. Po I wojnie światowej został oficerem Reihswehry i tułał się od jednostki do jednostki. W tym czasie napisał książkę o swoich dokonaniach wojennych oraz błędach w doktrynie wojskowej w trakcie Wielkiej Wojny. Jako, że faktycznie mógł się pochwalić osiągnięciami, a temat w Niemczech był modny książka szybko stała się bestsellerem.

„Piechota atakuje” bo tak miała nazwę książka jest bardzo przystępnym, zbeletryzowanym podręcznikiem dowodzenia piechotą, okraszonym licznymi anegdotkami i opisami przygód. Co więcej autor mógł się pochwalić licznymi odznaczeniami, a w przypisach podawał dokumenty potwierdzające jego dokonania. Sprawia to wrażenie autentyczności, które trudno podważyć.

Wieść o książce trafiła do Hitlera, który spotkał się z jej autorem i postanowił wykorzystać go do zdobycia poparcia. Rommel natomiast postanowił znajomość z Hitlerem użyć jako odskocznię w karierze. Było to tym łatwiejsze, że sam ambicji politycznych nie miał, zadowalało go jak najwyższe stanowisko w wojsku, a przy okazji faktycznie był bohaterem i zdolnym dowódcą.

Jeśli chodzi natomiast o dokonania podczas I wojny światowej, to dokonania Rommla są znacznie bardziej godne legendy, niż podczas drugiej. Był to bardzo obowiązkowy, odważny, dający przykład innym, wymagający, a jednocześnie wyrozumiały, pomysłowy i rycerski facet. Znane są przypadki, kiedy wynosił rannych z pola walki, osobiście brał udział w natarciach, z narażeniem życia podkradał się do pozycji wroga, by ocenić jego umocnienia (podczas, gdy większość poruczników w tym czasie w ogóle nie oglądała frontu).

Jakim człowiekiem był pokazuje w szczególności jeden moment. Mianowicie Rommel został skierowany na południe, gdzie brał udział w walkach z Włochami. Na widok Niemców Włosi nie popisali się wolą walki i uciekli. Jeden z nich, w trakcie ucieczki wpadł do rzeki i zaczął się topić. Rommel, który z uwagi na odniesione w boju rany dosiadał konia, natychmiast rzucił się do wody i uratował nieprzyjacielskiego żołnierza…

A potem taki facet skończył, jako pupilek Hitlera.

Taki obrót historii bardzo mnie zaintrygował.

Lektura jakiejś książki o starożytności i wojny Diadochów

Prawdę mówiąc nie pamiętam, jaki to był tytuł. Prawdopodobnie musiało być to gdzieś na uboczu, albowiem nie przypominam sobie, abym coś bardzo ważnego o Macedonii czytał. Zresztą temat, w odróżnieniu od Egiptu, Rzymu czy Sparty nie jest modny i niewiele jest publikacji na ten temat.

Wojny Diadochów to okres, który miał miejsce po śmierci Aleksandra Wielkiego, kiedy między jego wodzami wybuchły niesnaski (fajne słowo na konflikt, w którym doszło do kilku, najjaskrawszych bitew w podówczas spisanych dziejach), zakończony podziałem państwa na cztery, oddzielne królestwa.

Zaciekawiło mnie to z dwóch powodów. Po pierwsze, jest to moment zupełnie lekceważony. Nie ma o nim zbyt wielu książek, ani naukowych, ani popularnych, a już tym bardziej filmów. Podręczniki akademickie (bo o szkolnych nawet nie warto wspominać), również nie poświęcają mu wiele czasu. Wszyscy zwracają swój wzrok na zachód, gdzie w, dalekiej Italii, powoli w potęgę obrasta pewne, barbarzyńskie miasteczko…

Drugi powód jest taki, że fantasy najczęściej lekceważy to, co stało się po wojnie. Tolkien trochę na ten temat napisał, wiemy, że czasy Aragorna jako króla nie były spokojne. Przez sto lat stoczył on wiele kampanii, w trakcie których odzyskał wszystkie wschodnie i południowe posiadłości Gondoru, tak, że jego syn rządził potem wielkim królestwem. Zapewne rozkwitły też wcześniejsze kraje satelickie Gondoru, jak Rhovanion.

Niemniej jednak, skoro wojował, to musieli pozostać tam jacyś czy to zwolennicy Saurona, czy też prowincjonalni watażkowie.

Niemniej jednak w typowym heroic i epic fantasy wygląda to tak, że po śmierci złego lorda jego armia znika i wszyscy mogą żyć w ciągnącej się wiele lat sielance. Jeśli ktoś mąci, to albo jest kolejny zły lord, albo kolejny demon z nowego piekła, albo jakiś potomek Złego Lorda, obowiązkowo zboczeniec i morderca prostytutek, jak u Goodkina.

Tak więc prześledzenie tego, co będzie dalej wydawało mi się ponownie bardzo ciekawe.

I koniec końców pomysły się splatają…

Nie wiem, czy tu jest sens coś więcej pisać. W końcu pomysły jednak splatają się i powstaje wizja przyszłego utworu.

PS. Tym razem katastrofa nazywała się nowy sezon Narcos.