Status 7 – kilka słów o moim ulubionym komiksie:

Kilka dni temu z bloga Doktora No dowiedziałem się, że jeden z moich ulubionych komiksów został udostępniony w internecie za darmo. Z tej przyczyny postanowiłem napisać kilka słów o nim, tak, by zachęcić do lektury.

Ogólnie rzecz biorąc nie jestem miłośnikiem komiksów. Gorzej: kiedy w zeszłym roku chciałem zrobić ich toplistę okazało się, że nie jestem w stanie polecić ich wystarczającej ilości, by miało to sens. Z jakiegoś powodu jest to medium, z którym zupełnie się nie rozumiemy: dla mnie komiksy są czymś pośrednim między książką, a kreskówką, pozbawioną zalet obydwu, ale posiadające ich wady. Dlatego też, jeśli któryś mi się spodoba, to jest to święto (jeszcze gorzej jest nawiasem mówiąc z mangą: czarno-białą, krzywo rysowaną i wydawaną na papierze toaletowym).

Status 7 należy do tych nielicznych wyjątków, które podobały mi się bezwarunkowo (pozostałe to: Fables, Wieczna Wojna, Lobo i Asteriks).

Co to jest?

Status 7 jest polskim komiksem cyberpunkowym, najpierw drukowanym w odcinkach w kultowym magazynie komputerowo-kulturalnym Reset, a następnie, na początku XXI wieku wydanym w formie zeszytowej. Autorami są Tobiasz Piątkowski oraz Robert Adler (ten od Boli Blog). Fabuła rozplanowana była początkowo na więcej tomów, ukazały się jednak zaledwie dwa.

Pod względem fabularnym jest to dość prosta, kryminalna komedia. Tak więc w pierwszym tomie widzimy historię kilku gangsterów i złodziei szykujących się do skoku życia. W drugim natomiast specjalna sekcja policji próbuje udaremnić bandzie anarchistów przeprowadzenie zamachu terrorystycznego, który ma zburzyć współczesne społeczeństwo.

Fabuła, sposób narracji i budowania nastroju na myśl przynoszą amerykańskie filmy kryminalne pochodzącymi z lat 90-tych w rodzaju „Zabójczej Broni” czy „Tango and Cash”. Dialogi i plansze pełne są natomiast nawiązań, zarówno do ówczesnej rzeczywistości, wymienionych już filmów oraz innych komiksów. Bohaterowie nazwani jak w hollywoodzkich superprodukcjach cytują więc „Psy”, czytają Akirę, w tle, jako symbol złowrogiej korporacji widnieje logo (znienawidzonej w latach 90-tych) „Tepsy” (która ograniczała nam dostęp do Internetu), a „W starym kinie” emitowany jest „Matrix”.

Co w tym takiego niezwykłego?

W momencie w którym wziąłem pierwszy raz do rąk System 7 wywarł on na mnie ogromne wrażenie. Spowodowane było to dwiema rzeczami: komiks ten był na wskroś „nasz” oraz jednocześnie był na wskroś optymistyczny…

To ostatnie słowo budzić może zdziwienie. Akcja toczy się bowiem w mrocznej przyszłości, w skrajnie zatłoczonej, dystopijnej Warszawie, gdzie ludzie strzelają do siebie co kilka chwil, popełniane są straszne zbrodnie, a policji wydaje się albo nie być (tom pierwszy), albo też jest skrajnie przytłoczona pracą (komiks drugi). Z drugiej strony…

Przecież właśnie o to chodzi (i to jest świetne) w Cyberpunku. Status 7 natomiast pokazywał nam, że mamy przyszłość, co więcej ta przyszłość, mimo, że nie idealna jest świetna. Będą w niej przygody, masa elektroniki, świetnych gadżetów, a wszystko układać się będzie jak w hollywoodzkim filmie.

W latach 90-tych wcale nie było łatwo o taką wizję. Wprost przeciwnie: okres ten był epoką dość kiepską. Były to lata, gdy tak naprawdę wszystko było szare, może nie aż tak jak w PRL-u, ale nadal w otoczeniu dominował przyćmiony kolor brudu. Szare w szczególności były osiedla, których podówczas jeszcze nie malowano kolorowymi farbami. Ludzie już w prawdzie nie walczyli o przetrwanie i w sklepach było prawie wszystko, jednak mało kto miał pieniądze, społeczeństwo bowiem nie dzieliło się na bogatych i biednych, jak dzisiaj, tylko na biednych i biedniejszych. W supermarketach ofertą dnia były przecenione kości do zupy, zakupy robiło się na obskurnych, pełnych Rosjan targowiskach, knajpy były drogie i obskurne. Przestępczość była wysoka, ale jednocześnie same przestępstwa były drobne: w mordę można było dostać dlatego, że komuś spodobał się twój zegarek wart 20 złotych. Wszędzie było pełno blokersów.

Żeby polska firma lub naukowcy coś osiągnęli w zasadzie się nie słyszało. Jeśli chodzi o kulturę, literaturę i muzykę, to chyba tylko Kazik i Sapkowski byli coś warci, a o kinematografii lepiej nawet nie myśleć. Przeciwnie: w głowie się nie mieści, jakie kloce potrafili w latach 90-tych polscy filmowcy postawić…

I nagle trafił się System 7.

Atmosfera:

Przenosimy się do Warszawy późnego, XXI wieku. Miasto jest typowo cyberpunkową metropolią pełną ludzi wszelkich ras i przekonań, ogromnych wieżowców, złych korporacji, kolorowych reklam i swobody obyczajowej. Kadry, mimo dość prostej kreski są niezwykle tłoczne, atakują czytelnika zarówno licznymi dymkami, jak i szczegółami tła. Warszawa jest tu prawdziwym miastem międzynarodowym, pełno w nim mniejszości, co więcej proces ten musi trwać długo, bowiem co jakiś czas pojawiają się postacie o wyraźnie podwójnej tożsamości: czarni obrońcy ojczyzny, Azjaci o polsko-japońskich nazwiskach etc. sprawiający wrażenie zasiedziałych i wyraźnie wrośniętych w społeczeństwo.

Realia świata nie są szczególnie dobrze opisane. Wiadomo, że była jakaś wojna, w trakcie której Islamu ruszył przeciwko Europie, oraz, że stoczono ją głównie gdzieś w Europie Wschodniej. Prawie na pewno też druga strona została pokonana.

Akcja toczy się w otoczeniu nowoczesnej technologii, przy czym jest to technologia rodem z powieści cyberpunkowych z lat 90-tych. Ludzie posługują się telefonami komórkowymi, jest internet i wirtualna rzeczywistość, jeden z bohaterów jest hakerem, komputery kontrolują wszystko, pełno jest cyberwszczepów i cyberpunków. Przy czym sieć to nadal jest Web 1.0 z lepszą grafiką, i nikt nie słyszał o Facebooku. Autorzy posługują się bardzo interesującym zabiegiem, traktując wszystko, co wygląda na im współczesne jako antyki, dzięki czemu wizja ta jest atrakcyjna nawet dzisiaj. I tak wyglądająca jak z lat 90-tych komórka okazuje się być kupiona w antykwariacie za duże pieniądze.

Gadżetów technicznych jest masa. Wśród zachodnich i japońskich marek migają też polskie (np. Pancerz podskórny Huta Stalowa Wola „nie pęka, kiedy ty wymiękasz”), lecz ich wybór jest eklektyczny. Nikt nie rozpływa się nad „dobre bo polskie” jak u Pilipiuka, nikt jednak nim też nie gardzi, jak w latach 90-tych. Ot po prostu jest to normalne. I w ten sposób faktycznie czuć, że nasze marki dorównują zachodnim.

Wszystko to toczy się wśród prawdziwej orgii przemocy oraz obyczajowej swobody. Życie w Warszawie przyszłości jest raczej tanie, trup ściele się gęsto, na przemoc ludzie zdają się nie reagować. Gołych cycków też jest sporo.

Postacie:

Jak to w niezakończonym, dwutomowym cyklu ważnych postaci jest raczej niewiele. Wymienić warto pięć z nich:

Kenner:

Główny bohater pierwszego tomu. Podejrzany „biznesman” oraz oszust i kombinator starający się dorobić fortuny, raczej nie przebierając przy tym w środkach. Kenner raczej nie jest znany z lojalności wobec swoich kolegów, współpracowników i sojuszników, w odróżnieniu od lepkich palców, przez które nawet w warszawskim półświatku nie jest witany z otwartymi ramionami.

Osobowość Kennera, podobnie jak większości postaci nie jest zbyt rozbudowana. Mamy tu raczej do czynienia z archetypami, do tego większość bohaterów znamy przez zaledwie kilkanaście stron, przez co trudno sobie wyrobić o nich zdanie. Kenner jest więc typowym gangsterem średniej kategorii: poziom na którym operuje jest dość wysoki, pieniędzy mu nie brakuje, a przestępstwa, jakich dokonuje niebezpieczne, ale ani żadna z niego mafia.

Swich:

Haker, sądząc z wyglądu oraz faktu, że Kenner musi płacić łapówkę by wpuszczono go do nocnego klubu: nastoletni. Mimo to dobry specjalista o dość szerokim zestawie umiejętności (fałszowanie kart kredytowych, okradanie bankomatów, włamania do banków, tworzenie fałszywych tożsamości etc.) oraz rozległych znajomościach.

Podobnie jak w wypadku Kennera ponownie mamy do czynienia z postacią wręcz archetypiczną. Tym razem otrzymujemy typowego dla lat 90-tych, nastoletniego kombinatora-geniusza rodem z filmu „Gry Wojenne”.

Switch jest jedynym bohaterem, który pojawia się na kartach obydwu tomów.

Nelson Górski i Franc Petelka:

Dwóch bohaterów tomu drugiego. Policjanci w hollywoodzkim stylu, mocno czerpiący z komedii kryminalnych ery odtwarzaczy wideo. Jeden jest czarny, zrównoważony, doświadczony i odpowiedzialny, drugi biały, również doświadczony, jednak szurnięty. Sprawy rozwiązują dzięki intuicji oraz wielkim gnatom niejednokrotnie przy tym omijając regulamin.

Śledztwo w ich wykonaniu jest więc ciągłą strzelaniną poprzetykaną dowcipami i kąśliwymi komentarzami.

Alex:

Komunistyczny (a raczej: socjaldemokratyczny) fanatyk od równości oraz post-kapitalistycznego, anarchistycznego raju. Nacodzień, jak większość takich pajaców zatrudniony w duże korporacji w centrum. Po godzinach planujący przeprowadzenie zamachu, który zburzy żywiący go system.

Zamach ten ma odbyć się za pomocą urządzenia nazwanego „bombą logiczną”, będącego, sądząc po opisie i efektach działania jakiegoś rodzaju mega atakiem DDOS, mającym za zadanie sparaliżować całą infrastrukturę miasta oraz doprowadzić do totalnego chaosu.

Podsumowując:

Problemem System 7 jest moim zdaniem fakt, że komiks ten wyszedł w Polsce, kraju o niezbyt niestety rozbudowanym światku komiksowym i nikłych tradycjach czytelniczych. Gdyby ukazał się w innym kraju: USA, Francji albo Japonii prawdopodobnie odniósłby znaczący sukces i dziś uchodziłby za klasyka gatunku.

Niestety ukazał się w Polsce, w efekcie czego dziś, poza głębokim fandomem komiksowym pozostaje praktycznie nieznany.